موادنانویی به زبان ساده

این متن رو در راستای #به_زبان_ساده، برای توضیح فناوری نانو و به خصوص نانو مواد نوشتم. سعی کردم توی این نوشته از بیان مسائل تخصصی و جزئیات فاصله بگیرم و مفاهیم رو در ساده ترین صورت بگم تا اکثر افراد بفهمن. پیشاپیش ممنون از نظراتتون.

برای اینکه بفهمیم نانو مواد چی هستن، باید یک قدم عقب بیایم و ببینم ماده چیه. همون طوری که توی دبستان خوندیم مواد از ذرات ریزی به اسم اتم تشکیل شدن. این اتم ها زمانی که کنار یکدیگر قرار بگیرن واحدهایی رو به اسم مولکول بوجود میارن. این مولکول ها هم میتونن در کنار هم دیگه قرار بگیرن و واحد های بزرگ تری رو بوجود بیارن. اگر منظم کنار هم بشینن بهشون میگیم بلور(کریستال) و اگر نامنظم قرار بگیرن بهشون میگیم آمورف(مثل پلیمرها که پلاستیک‌ها رو میسازن). اندازه این واحدها میتونه خیلی متفاوت باشه. از چند صد پیکومتر تا حدی چندین سانتی متر هم باشه تک کریستال ها). اما به طور کلی اندازه‌ی ریزترین چیزایی که اطرافمون میبینم در بازه میکرومتر هستند.

حالا میرسیم به بحث خودمون یعنی نانومواد. این مواد که در بازه یک تا صد نانومتر اندازه شونه و میتونن کریستال یا آمورف باشن دارای ویژگی های خاصی هستن که باعث شده توجه زیادی بهشون جلب بشه. دو تا از مهم ترین ویژگی هاشون یکی کوچک تر بودن از طول موج نور هستش و یکی هم سطح موثر بالا.

اولی باعث این میشه که رفتار ماده در برابر نور تغییر کنه. مثلا ذرات طلا در حالت معمولی(مثل زیورآلات) طلایی رنگ باشه و در حالت نانو به صورت عکس زیر در میاد.(البته این کاربردش نیست. از این تغییر رفتار توی درمان سرطان با داروهای هوشمند استفاده میکنن یا خیلی چیزای دیگه)

دومی کاربرد بیشتری توی روزمره ما داره(و وارد جزئیاتش نمیشم چون بدردتون نمیخوره). نتیجه اش اینه که اتم ها یا مولکول های ما چندین برابر مواد معمولی خاصیت دارن. مثلا توی لباس های ضد آب. یا مواد آنتی باکتریال.

حالا سوالی که پیش میاد اینه که آیا نانومواد توی زندگی ما تاثیر مستقیم دارن؟

جوابتون بله است. خیلی از چیزایی که فکرشو هم نمیکنید از نانومواد ساخته میشن.

گوشی یا لپتاپی که باهاش اومدید توییتر توش از نانوتکنولوژی استفاده شده. یا مثلا پروتزی که توی بدن بیمارا کار میذارن. یا حتی لباسی ورزشی آنچنانی که عمه‌جان براتون از آمریکا آوردن.

1. در آخر ممکنه بپرسید آیا جوراب سه تا پنج تومن که توی مترو میفروشن نانومواده؟ در جواب سوالتون یه سوال میپرسم: آیا خاویار کیلو 10 هزارتومن توی بازار ماهی خاویاره؟