مشاغل و شرکت‌ها در فناوری نانو

مشاغل و شرکت‌ها در فناوری نانو

تأسیس شرکت‌های جدید عامل مهمی برای توسعه و اهمیت اقتصادی یک فناوری جدید به شمار می رود.

شرکت‌های جدید اساساً با یک دارایی اساسی شروع به فعالیت می‌کنند: حق ثبت اختراع (Patent) در مورد یک فناوری جدید، که یا خود شرکت نسبت به بهره‌برداری از آن اقدام می‌کند.

یا این که در قبال دریافت مبلغی به عنوان حق امتیاز، آن را در اختیار شرکت‌هایی که توانایی تولید و تجاری‌سازی آن را دارند،‌ قرار می‌دهد. سرمایه‌گذاری خطرپذیر یکی از منابع عمده تأمین مالی در این بخش پر ریسک است.

هنگامی که صحبت از ایجاد مشاغل جدید می‌شود شرکت‌های نوپا، کوچک و متوسط (SME)، بیشترین سهم را دارند. بر طبق پیش‌بینی بنیاد ملی علوم آمریکا (NSF) تا سال 2015 برای فعالیت در حوزه فناوری نانو به دو میلیون نیروی کار صفی نیاز است.

• این میزان نیروی کار در مناطق مختلف جهان به‌صورت زیر توزیع می‌شود:

             9/0-8/0 میلیون نفر در آمریکا،

             6/0-5/0 میلیون نفر در ژاپن،

             4/0-3/0 میلیون نفر در اروپا،

             در حدود 2/0 میلیون نفر در آسیا و حوزه اقیانوس آرام (به غیر از ژاپن )و

            1/0 میلیون نفر در سایر نقاط جهان.

همچنین، علاوه بر دو میلیون نیروی صفی تا سال 2015، پنج میلیون نفر نیروی ستادی نیز در حوزه فناوری نانو لازم است؛ یعنی به طور متوسط به ازای هر نفر نیروی صفی 5/2 نفر نیروی ستادی نیاز است.

(Roco, 2003) با یک دید خوش بینانه مؤسسه Lux research پیش‌بینی کرده‌است که تا سال 2014 در حوزه فناوری نانو به ده میلیون نیروی کار تولیدی نیاز داریم.

بسیاری از این مشاغل را SME ها ایجاد می‌کند. در چند سال اخیر بسیاری از شرکت‌های موجود فعالیت‌های خود را توسعه داده و برای حفظ رقابت‌پذیری خود وارد حوزه فناوری نانو شده‌اند.

شرکت‌هایی مانند Bayer،BASF، GE و … از جمله شرکت‌هایی هستند که در حوزه فناوری نانو فعالیت می کنند. اما این شرکت‌ها تنها سهم اندکی از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری نانو را تشکیل می‌دهند.

• مناطق مختلف جهان عمدتاً کشورهای زیر را در برمی‌گیرد:

   آلمان، سوئیس و انگلیس برای اروپا، کانادا و ایالات متحده برای آمریکا و ژاپن، چین و کره جنوبی برای آسیا.

تنها تعداد کمی از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری نانو در هشت دهه اول قرن بیستم تأسیس شده‌اند؛ یعنی به طور متوسط به ازای هر دهه، ده شرکت تأسیس شده‌است‌.

در دهه 1980 تعداد شرکت‌ها به طور چشمگیری افزایش یافت، ولی رشد قابل توجه در سال 1996 رخ داد، به طوری که در این سال 30 شرکت در حوزه فناوری نانو تأسیس گردید و در سال 2000 این تعداد به 50 شرکت رسید.

 شرکت‌های فناوری نانو در کدام بخش‌ها فعالیت می‌کنند؟

یک سوم شرکت‌های بررسی شده در حوزه نانومواد و یک سوم دیگر در نانوزیست فناوری فعالیت می‌کردند. نانوابزارها و نانووسایل تنها سهم اندکی را به خود اختصاص داده‌اند.

در بین چهار کشور برتر در حوزه فناوری نانو تفاوت‌های مهمی دیده می‌شود: در حالی که ایالات متحده تقریباً دارای وضعیت یکسانی در همه بخش‌هاست، آلمان در حوزه نانوابزارها، انگلیس در بخش نانوزیست فناوری، ژاپن در نانومواد و نانوابزارها، بسیار فعال هستند.

شرکت‌های بررسی‌شده عمدتاً در آمریکا و آلمان قرار دارند و بعد از آنها انگلیس، ژاپن، اسرائیل، سوئیس، کانادا، سوئد در رتبه‌های بعدی جای دارند.

اکثر شرکت‌های فعال ایالات متحده‌آمریکا در حوزه فناوری نانو درآمدشان بین ده تا 500 میلیون دلار است، در حالی که بیشتر شرکت‌های آلمانی و انگلیسی کوچک بوده و درآمدی کمتر از ده میلیون دلار دارند.

در نهایت بیشتر شرکت‌های فناوری نانو در ژاپن دارای درآمدی بیش از 500 میلیون دلار هستند.

شرکت‌های خصوصی تنها شرکت‌های فعال در زمینه فناوری نانو نیستن. تمام سازمان‌هایی که در حوزه فناوری نانو تحقیق می‌کنند یا تولید کننده محصولات فناوری نانو هستند، منعکس‌کننده تمام فعالیت‌های R&D فناوری نانو بوده و به شناسایی الگوهای فعالیت بر اساس تحقیقات کاربردی و علمی کمک می‌نمایند.

در آمریکا شرکت‌های کوچک و متوسط و شرکت‌های نوپا بیشترین سهم را دارند، در کشورهای آسیایی و اروپایی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی دارای نقش اساسی هستند.

اگر به طور کلی شرکت‌ها را به دو گروه طبقه‌بندی نماییم؛ گروه یک شامل SME ها، شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های تابعه، و گروه دوم شامل سازمان‌های تحقیقاتی(دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی) می شود، بین کشورهای مختلف تفاوت‌های جالب توجهی مشاهده خواهیم کرد.

در کشور ژاپن و استرالیا سهم سازمان‌های تحقیقاتی نسبت به تمام سازمان‌ها بسیار بالاست. اتریش، اسپانیا، ایتالیا و لهستان نیز دارای وضعیت مشابهی هستند.

در کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، سوئیس، اسرائیل، تایوان، کره جنوبی و فنلاند تعداد شرکت‌ها دوبرابر مؤسسات تحقیقاتی است.

فرانسه و انگلیس وضعیت مشابهی دارند که در هر کدام از آنها 125 شرکت فعال هستند. بعد از این کشورها، کشورهای هلند، اتریش، سوئیس و بلژیک در جایگاه بعدی قرار می گیرند.

بیشتر شرکت‌ها در ایالات متحده آمریکا تأسیس شده و فعالیت می‌کنند، بدیهی است که بیشتر مشاغل نیز در این کشور خواهند بود.

در اروپا، آلمان جایگاه نخست را دارد. ژاپن رقیب اصلی ایالات متحده آمریکا در حوزه فناوری نانو است.

کشورهای نوظهوری مانند چین، هند و روسیه فاصله خود را با اروپا کم می‌کنند.

اگر چه تعداد شرکت‌های فعال در این کشورها قابل توجه نیست ولیکن انتظار می‌رود که در دهه‌های آینده در بازار جهانی محصولات تحقیق و توسعه فناوری نانو به رقبای جدی تبدیل شوند.